W polskim porządku prawnym od stycznia 2017 r. funkcjonuje nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego wprowadzona w wyniku stosowania Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 655/2014 ustanawiającego procedurę europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym w celu ułatwienia transgranicznego dochodzenia wierzytelności w sprawach cywilnych i handlowych.
Podstawowym celem zmian jest wprowadzenie instytucji zgodnie z którą wierzyciele będą mogli zabezpieczyć wierzytelności na rachunku bankowym dłużnika na tych samych warunkach w całej UE (z wyjątkiem Danii i Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii).
Rozporządzenie znajduje zastosowanie do roszczeń pieniężnych w transgranicznych sprawach cywilnych i handlowych. Zakres spraw wyłączonych z zakresu zastosowania rozporządzenia zawiera art. 2 ust. 2 (m.in. ubezpieczenia społeczne, postępowania polubowne, testamenty, dziedziczenie, prawa do nieruchomości wynikające z małżeńskiego ustroju majątkowego lub ze związku, który uznawany jest przez prawo dla niego właściwe za mający skutki porównywalne do małżeństwa, roszczeń przeciwko dłużnikowi, w związku z którymi zainicjowano postępowania upadłościowe, postępowania dotyczące likwidacji niewypłacalnych spółek lub innych osób prawnych, porozumienia sądowe).
Wierzyciel ma możliwość uzyskania nakazu zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania przeciwko dłużnikowi oraz na każdym etapie postępowania, aż do momentu wydania orzeczenia lub polubownego załatwienia sporu.
Właściwym sądem jest sąd państwa członkowskiego właściwy do orzekania w sprawie głównej. Jeżeli dłużnikiem jest konsument, właściwe do wydania nakazu są sądy państwa członkowskiego, w którym dłużnik ma miejsce zamieszkania. Wniosek o wydanie nakazu zabezpieczenia składany jest przy użyciu odpowiedniego formularza.
Możliwość złożenia wniosków o wydanie nakazu zabezpieczenia do różnych sądów w tym samym czasie, wobec tego samego dłużnika w celu zabezpieczenia tego samego roszczenia jest niedopuszczalna.
Sąd podejmuje decyzję w sprawie wniosku bezzwłocznie, nie później niż:
1. do końca dziesiątego dnia roboczego po złożeniu wniosku (gdy wierzyciel nie uzyskał orzeczenia, ugody sądowej lub dokumentu urzędowego)
2. do końca piątego dnia roboczego po złożeniu wniosku (gdy wierzyciel uzyskał orzeczenie, ugodę sądową lub dokument urzędowy)
3. do końca piątego dnia roboczego po przesłuchaniu wierzyciela (gdy sąd zdecyduje że konieczne jest przesłuchanie wierzyciela )
Wierzyciel zostaje powiadomiony o decyzji dotyczącej wniosku , natomiast dłużnik nie zostaje poinformowany o decyzji sądu. Ciężar dowodu spoczywa na wierzycielu.
Wydanie nakazu zabezpieczenia możliwe jest gdy wierzyciel przedłoży dowody uzasadniające, że istnieje potrzeba zastosowania środka zabezpieczającego w formie nakazu zabezpieczenia oraz, że istnieje ryzyko, iż późniejsze wydanie nakazu zabezpieczenia roszczenia wierzyciela wobec dłużnika będzie niemożliwe lub znacząco utrudnione.
Nakaz zabezpieczenia wydany w jednym państwie członkowskim jest respektowany w innych państwach członkowskich i stanowi tytuł wykonawczy bez potrzeby stwierdzania jego wykonalności.
